جنگ در کابل؛ مذاکره در تهران| هیئت سیاسی طالبان در ایران چه می‌کند؟

پس از شکست مذاکرات میان آمریکا و طالبان و در حالی که در نهمین دور مذاکرات دوحه گفته می‌شد که به زودی توافق صلح میان واشنگتن و این گروه نهایی شده و سپس مذاکرات بین‌الافغانی آغاز خواهد شد، هیئتی سیاسی از طالبان پس از سفر به مسکو روانه تهران شد.

در همین رابطه شامگاه دوشنبه خبرگزاری تسنیم در گزارشی اختصاصی با انتشار خبر سفر هیئت سیاسی طالبان به تهران نوشت: اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر پس از سفر به مسکو عازم تهران شده تا با مقامات کشورمان پیرامون مذاکرات صلح افغانستان به گفت‌وگو بنشینند. این دومین سفر خارجی اعضای دفتر سیاسی طالبان پس از لغو مذاکرات این گروه با آمریکا توسط دونالد ترامپ است. اعضای دفتر سیاسی طالبان در تهران با برخی مقامات وزارت امور خارجه و همچنین مقامات سیاسی جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند. روند صلح، مذاکرات بین‌الافغانی و توقف مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا از جمله موضوعات مورد بحث میان اعضای دفتر سیاسی طالبان و مقامات جمهوری اسلامی ایران بوده است.

توضیح وزارت خارجه درمورد سفر هیئت طالبان به تهران

شکست مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان در حالی صورت گرفته که پس از نهمین دور مذاکرات و همزمان با تشدید حملات این گروه، دونالد ترامپ به واسطه کشته شدن یک سرباز آمریکایی دستور توقف مذاکرات را صادر کرد. پس از این ماجرا هیئتی سیاسی از طالبان راهی مسکو شد و همانطور که سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در پیامی توئیتری اعلام کرده، هیئتی از این گروه روز دوشنبه به ریاست عبدالسلام حنفی از اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر به ایران سفر کرده است. سهیل شاهین گفته که طالبان به نقش تمامی کشورها به خصوص همسایگان در روند صلح افغانستان ارج می‌گذارد. همزمان با این مسئله روز گذشته سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز ضمن تائید این خبر اظهار کرد: اخیرا و در چارچوب رایزنی‌های فراگیر جمهوری اسلامی ایران با همه طرف‌ها در افغانستان هیئتی سیاسی از گروه طالبان با سفر به کشورمان درخصوص آخرین تحولات جاری در افغانستان با مقامات ذی‌ربط ایرانی گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.

گفتنی است دی ماه سال گذشته هم بعد از سفر علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به افغانستان، هیئتی از طالبان با سفر به تهران با مقامات کشورمان رایزنی کردند. بهرام قاسمی سخنگوی وقت وزارت خارجه در آن مقطع اعلام کرد که این مذاکرات با اطلاع دولت افغانستان انجام شده و اهداف آن نیز مشخص است. اما در این میان صدیق صدیقی، سخنگوی اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان در پیامی توئیتری ضمن معرفی طالبان به عنوان تهدید کننده صلح و امنیت جهانی از میزبانی این گروه در تهران انتقاد کرده است.

طالبان خواستار ازسرگیری مذاکره با آمریکا شد

همزمان با این مسئله و در حالی که دیروز سهیل شاهین سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه قطر گفته که طالبان می‌تواند برای برقراری صلح در افغانستان دو استراتژی داشته باشد؛ مذاکره یا جنگ و حل مسئله افغانستان بستگی به توافق با ایالات متحده آمریکا دارد که اگر این کشور به تعهدات خود عمل نکند، مسئول ادامه جنگ در افغانستان خواهد بود، عباس استنکزی رئیس هیئت مذاکره کننده طالبان در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری بی‌بی‌سی خواستار از سرگیری مذاکرات با آمریکا شده و ابراز امیدواری کرد که واشنگتن به پای میز مذاکره باز گردد چرا که در غیر این صورت این گروه ناچار به ادامه جنگ خواهد بود.

روز خونین در کابل و پروان

همزمان در حالی که طالبان مشغول راهی کردن اعضای خود برای مذاکره با کشورهای منطقه است و گفته می‌شود که پس از روسیه و ایران، سفرهایی نیز به چین و کشورهای آسیای میانه خواهند داشت، روز گذشته برای کابل مجدد خونین رقم خورد.

در ابتدا ظهر دیروز انفجاری در محل برگزاری مراسم سخنرانی انتخاباتی محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان در ولایت پروان در شمال کابل رخ داد که به گفته رسانه‌های محلی این انفجار هنگامی صورت گرفت که اشرف غنی قصد داشت در یک گردهمایی انتخاباتی در شهر چاریکار، سخنرانی کند. برخی منابع نیز از وقوع دو انفجار پی‌درپی خبر داده و اعلام کردند که درپی وقوع این انفجارها 24 تن کشته و 31 تن نیز زخمی شده‌اند.

از سوی دیگر، وزارت کشور افغانستان هم دیروز تائید کرد که طی حمله یک مهاجم انتحاری به نزدیکی‌های سفارت آمریکا در کابل حدود 60 نفر کشته و زخمی شدند که در میان آنها شش نفر نظامی نیز دیده می‌شود. در همین راستا گروه طالبان مسئولیت هر دو حمله را به عهده گرفته است. این در حالی است که عبدالله عبدالله رئیس اجرایی دولت افغانستان روز دوشنبه گفته بود که گروه طالبان مسئول تخریب دکل‌های برق در ولایت بغلان و قطع برق وارداتی از ازبکستان به کابل است.

به گزارش شبکه طلوع، وی در نشست شورای وزیران تصریح کرد: متاسفانه تخریب این دکل‌ها موجب قطع برق در ۱۱ ولایت شده است و در اقدامات طالبان نشانی از عزم جدی برای برقراری صلح به چشم نمی‌خورد.

هیئت سیاسی طالبان در ایران چه می‌کند؟

طالبان پیش از این هدفش از فرستادن هیئت‌های سیاسی به کشورهای منطقه را در جریان گذاشتن آنها نسبت به مذاکرات صلح با آمریکا و نیز شکست این گفت‏ و‏گوها اعلام و روز گذشته هم سهیل شاهین تصریح کرد که با مقامات ایرانی پیرامون برخی از مسائل اقتصادی و راهکارهای رسیدن به صلح پایدار در افغانستان رایزنی شده است.

تا دو هفته قبل و با آماده شدن پیش نویس توافق میان طالبان و آمریکا، بسیاری از ناظران از قریب‌الوقوع بودن توافق نهایی خبر داده و حتی گفته شد که قرار است امضای این توافق در کمپ دیوید میان ترامپ، نماینده طالبان و رئیس‏ جمهوری افغانستان صورت بگیرد؛ اما به ناگهان و پس دور نهم مذاکرات و هنگامی که با تشدید حملات نیروهای طالبان یک نظامی آمریکایی کشته شد، دونالد ترامپ دستور توقف مذاکرات را صادر کرد تا گفت‏‌و‏گوها شکست بخورد. بعد از این موضوع بود که زلمای خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در مذاکره با طالبان، به مجلس آمریکا احضار شد و طالبان نیز هیئت سیاسی خود را روانه مسکو کرد.

هر‏چند از زمان شروع مذاکرات میان طالبان و آمریکا بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که با توافق احتمالی و خروج نیروهای آمریکا، طالبان بار دیگر با استفاده از چالش‌ها و شکاف گسترده در دولت کابل می‌تواند به راس قدرت بازگشته و حکومت وحشت خود را پایه‌گذاری کند، اما در این میان برخی ناظران خاطرنشان می‌کنند که بیش از 18 سال جنگ در پیوند خوردن با چهل‏سال جنگ داخلی افغانستان، نشان داده که گروه طالبان جزئی از واقعیت سیاسی این کشور است و نمی‌توان تنها با راهبردهای نظامی و قهری این واقعیت را در صحنه میدانی افغانستان حذف و یا حتی مهار کرد.

به همین دلیل است که اکنون پس از سال‌ها سرپوش گذاشتن بر روی این موضوع، بازیگران منطقه‌ای از جمله ایران به این نتیجه رسیده‌اند که در تحولات کنونی اگر کشورهای همسایه، افغانستان را به حال خود رها کنند، به میزان زیادی با توجه به استراتژی بلندمدت آمریکا در این کشور، مرزهای‏شان دچار چالش‌های امنیتی خواهد بود. همچنین در آینده مذاکرات صلح افغانستان و اگر قرار باشد که گفت‏و‏گوهای بین‌الافغانی صورت بگیرد عدم توازن در چرخش به سوی کابل یا طالبان می‌تواند برگ‌های برنده این بازیگران را به میزان قابل توجهی بی‏اثر کند.

با این وجود، هنوز یک ابهام بزرگ بر سر مسئله افغانستان و پیوندش با طالبان وجود دارد؛ اینکه صلح با طالبان هنوز یکی از عدم قطعیت‌های بزرگ در تحولات افغانستان است. از سوی رهبران طالبان گفته می‌شود که این گروه به میزان زیادی مشی خود را تغییر داده و حتی در مذاکرات سال گذشته در مسکو نیز شاهد بودیم که چند زن آنها را به عنوان مترجم همراهی می‌کردند؛ اما بن‏مایه ایدئولوژیک این گروه و تشدید حملاتش در خلال مذاکرات با آمریکا نشان می‌دهد که طالبان امروز انسجام و یکدستی سابق را نداشته و به صورت کلونی‌هایی خود‏مختار عمل می‌کند. این امر با پیوند خوردن به چالش جدی و شکاف سیاسی در دولت کابل و نیز ظهور و بروز داعش در افغانستان، بیانگر پیچیدگی معادلاتی است که دورنمای آن تداوم خشونت و درگیری‌ها را تداعی می‌کند؛ امری که هر‏چند اکنون بر ذمه نیروهای سیاسی داخلی و بازیگران منطقه‌ای برای حل‏و‏فصل کردن معضل طالبان برای همیشه است، اما متاسفانه بار دیگر هزینه‌های سنگینش را بر دوش مردم مظلوم افغانستان تحمیل خواهد کرد.